Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP)​

VİOP, Borsa İstanbul'a bağlı olarak faaliyet gösteren ve türev ürünlerin işlem gördüğü piyasadır. VİOP'te işlem gören enstrümanlar, vadeli işlem sözleşmeleri ile alım ve satım opsiyonlarıdır.

VİOP, türev araçların alım ve satımına olanak tanır. Yatırımcılar, söz konusu araçlara yönelirken fiyat dalgalanmalarından korunabilir veya stratejilerine uygun olarak piyasa hareketlerinden yararlanır. Piyasada gerçekleştirilen işlemler, teminat sistemine dayanır. Yatırımcılar, kendileri risk yönetim avantajı sunan VİOP'ta işlem yaparken belirli miktarda teminat yatırmak zorundadır.

Bireysel yatırımcılar, VİOP'ta aracı kurumlar üzerinden işlem yapabilir. Yatırım, sigorta şirketleri, emeklilik fonları ile bankalar ve diğer finans kuruluşları riskten korunmak amacıyla VİOP'ta işlemlere katılabilir.

VİOP oynamak, en genel haliyle finansal türev ürünlere dayalı alım-satım yapılması şeklinde tanımlanabilir. Piyasa katılımcıları, belirli bir varlığın fiyat hareketlerinden faydalanarak kazanç elde etmeyi hedefler. Bu kapsamda açık veya kapalı pozisyon almak, kaldıraçlı işlem gibi stratejiler uygulanabilir.

Odeabank ve Tacirler Yatırım aracılığıyla kolayca VİOP hesabı açabilirsiniz. Bunun için dilerseniz dijital kanalları kullanabilir veya şubelerimize başvurabilirsiniz.

VİOP teminat oranları, yatırımcının vadeli işlem veya opsiyon sözleşmesi açabilmesi için gerekli asgari tutardır. Teminat oranı, kaldıraç kullanımı ile bağlantılıdır ve sözleşme değerinin yüzdesi şeklinde ifade edilir. Oranın hesaplanmasında; işlem yapılan sözleşmenin ve varlığın türleri, piyasa volatilitesi, işlem büyüklüğü, vade süresi, risk yönetim kuralları baz alınır.

Odeabank'ta bir yatırım hesabı açarak VİOP işlemleri gerçekleştirebilirsiniz. Hesap açılışıyla ilgili başvuruyu Odea mobil uygulaması veya İnternet Bankacılığı üzerinden dilediğiniz zaman yapabilirsiniz. Yatırım hesabınızı açtıktan sonra işlem yetkisi almanız ve teminat yatırmanız yeterlidir.

VİOP, türev ürünler ve kaldıraçlı işlemler için yatırımcıların yöneldikleri bir piyasadır. Kullanım amacına uygun olarak hisse senedinden endekse, dövizden emtiaya kadar birçok farklı piyasada yatırımcısına işlem yapabilme avantajı sağlar.

BIST VIOP veri yayın paketleri; piyasa hareketlerini takip etmenize, analiz yapmanıza, işlem stratejileri geliştirmenize olanak tanır. BIST bu doğrultuda yatırımcılara canlı, tüm gün, haftalık, aylık, teknik veri, istatistik veri gibi farklı yayın paketleri sunar.

VİOP'ta farklı teminat uygulamaları mevcuttur. Örneğin; yatırımcılar, vadeli işlem veya opsiyon sözleşmesi açmak için başlangıç teminatı yatırmak zorundadır. Sürekli teminat ise alınan pozisyon korunmak istendiğinde düşük tutarla devamlı olarak yatırılır. Teminat oranları, varlık bazında değişkenlik gösterir.

VİOP'ta kaldıraç sistemi, oran bazında işler. Kaldıraç oranı, yatırımcının teminatına karşılık ne kadar büyük pozisyon açabileceğini belirler. Söz konusu oran, yatırım için gerekli toplam tutarın katı olarak ifade edilir. Örneğin; %10 teminat ile 10 kat kaldıraç kullanımı durumunda yatırımcı 100 birimlik pozisyon açabilir.

Pozisyon kapatma işlemi, ilgili sözleşmenin veya ürünün açığa düşmesine olanak tanır. Pozisyon kapatma, alım pozisyonunda sözleşmenin satışının yapılmasıyla yapılabilir. Satım pozisyonunu kapatma ise ilgili sözleşmenin alımı yapılarak gerçekleştirilir. Pozisyon kapatma işlemi; piyasa veya limit fiyattan satış, stop-loss emri kullanılarak yapılır.

VİOP işlemleri kaldıraç kullanımından doğan riskleri içerir. Yatırımcı, kaldıraçlı işlemde piyasa aleyhine hareket ettiğinde teminatını hızlı biçimde kaybedebilir. Teminat yetersizliğinde, yeniden belirli miktarda tutar yatırılması zorunlu hale gelebilir. VİOP işlemleri, piyasa ve likidite riskleri de içerir. Hatta yatırımcıları, bazı durumlarda belirledikleri fiyatlardan işlem yapamayabilir.

VİOP işlemleri vergilendirilir. Bireysel yatırımcılar, piyasadan elde ettikleri kazancın belirli limit üzerindeki kısmını yıllık gelir vergisi beyannamesi aracılığıyla bildirmekle yükümlüdür. Kurumsal yatırımcılar içinse farklı uygulama mevcuttur. Bu profildeki yatırımcılar, kazançlarını kurumlar vergisi kapsamında beyan eder ve belirli durumlarda stopaj ödeyebilir.

VİOP'ta elde edilen kazançlar için beyanname verilmesi gerekir. Bireysel yatırımcılar, kazançlarını istisnaları ve muafiyetleri dikkate alarak yıllık gelir vergisi beyannamesi ile bildirmelidir. Kurumsal profildeki yatırımcılar ise kurumlar vergisi beyannamesi aracılığıyla bildirim sorumluluklarını yerine getirir.

VİOP işlem saatleri, 09.15-18.15 arasıdır. 09.00-09.15 arasında yalnızca emir toplama ve sıralama işlemleri yapılır.

VİOP işlemlerinizi, Odeabank şubeleri üzerinden hızlı ve güvenli gerçekleştirebilirsiniz.

VİOP piyasasını etkileyen faktörlerin başında makroekonomik veriler gelir. Faiz oranları ve para politikası, piyasa üzerinde etkili diğer faktörleri oluşturur. Döviz kurları ile piyasa psikolojisi, sektör ve şirket bazlı veriler, global piyasa gelişmeleri VİOP üzerinde farklı etkilere sebep olabilir.

VİOP'ta, endeks ve döviz sözleşmeleriyle ilgili işlem yapılabilir. Yatırımcılar ayrıca emtia, hisse senedi, opsiyon, faiz, varlık fonu ve ETF sözleşmeleri özelinde alım-satım gerçekleştirebilir.

Vadeli işlemler, yatırımcıya varlığı belirli koşullarda alma/satma zorunluluğu getirir. Opsiyon ise yalnızca belirli koşullarda alım-satım hakkı sağlar. Vadeli işlem sözleşmesinde belirtilen tarih geldiğinde belirtilen işlemin yapılması zorunludur. Opsiyonda, hak kullanımı yatırımcının isteğine bağlıdır. Vadeli işlem sözleşmeleri yüksek riskli varlıklardır. Opsiyon özelinde risk, primin ödenen miktarıyla sınırlı kalır.