Şunu bir hayal edin: Sosyal medyada gezinirken, epeydir konuşmadığınız bir üniversite arkadaşınızın en popüler yeni hisselerden birine yatırım yaparak ne kadar çok kazandığından bahseden bir gönderiye rastlıyorsunuz. Birdenbire kaçırma korkusuyla ve hızlıca harekete geçme isteğiyle karşı karşıya kalıyorsunuz. Tebrikler! Finansal FOMO (fear of missing out, yani bir şeyleri kaçırıyorum korkusu) adı verilen o sinsi canavarla tanıştınız. Yatırım fırsatlarının kedi videoları kadar bol olduğu bir dünyada, hele de içinde bulunduğumuz enflasyon ortamında, FOMO kişisel finans kararlarında giderek daha önemli bir güç haline geliyor. Peki FOMO'nun arkasında yatan psikoloji ne ve bu yatırım ve harcama seçeneklerimizi nasıl etkiliyor? Dahası, FOMO korkusunu nasıl yönetebiliriz ve nasıl akılcı kararlar alabiliriz?
Nereden çıktı bu FOMO?
FOMO, başkalarının keyifli veya kazançlı bir şey yaşadığına ve bizim bunun dışında kaldığımıza dair yaygın bir kaygıdır. Sosyal aidiyet ve onaylanma ihtiyacımızdan kaynaklanan FOMO, yetersizlik ve kıskançlık gibi duygulara yol açabilir. Daha çok stres yaşamamıza ve hayattan aldığımız keyfin azalmasına sebep olabilir.
Odea’nın sunduğu Ortamlarda Satılacak Bilgi - Fırsatları Kaçırıyor Muyum? bölümünde ( https://open.spotify.com/episode/6s0EaB0A04IE8d16WsBLEF?si=e6770e5045d14f37) hayatı kendi kendimize zehretmenin en kestirme yolu olan FOMO tüm yönleriyle masaya yatırılıyor. Podcast’i hazırlayan Merve Bayındır’ın anlatımıyla insanlarla sağlıklı iletişim kurmamızı engelleyen, bizi anlarımızdan ve anı olarak kalacak pek çok şeyden koparan FOMO'yu, FOMO’dan esinlenilerek isimlendirilmiş FOBO, MOMO, FOJI, JOMO gibi pek çok konsepti ve kendinizi FOMO’dan nasıl koruyabileceğinizi de bu bölümde öğrenebilirsiniz.
FOMO psikolojisi finansal kararları nasıl etkiler?
Başkalarıyla uyum içinde olma ve onlarla benzer hızda gelişim gösterme arzumuzdan beslenen FOMO, kişisel finans bağlamında ise, bizi normalde düşünmeyeceğimiz şeyleri yapmaya itebilir. Örneğin; moda olan bir hisseye yatırım yapmak veya sırf herkeste olduğu için son teknoloji ürünlere para ayırmak gibi. Böyle anlarda, kısa vadeli kazançların parıltılı cazibesini daha az gösterişli olan uzun vadeli finansal istikrara tercih ederiz. Aralık 2013’te piyasaya sürülen Dogecoin adlı kripto paranın Ocak 2021’de yalnızca 24 saat içinde yüzde 800 değerlenmesi gibi olaylar, bu tarz kısa vadeli kazancın altını çizen, sizden başka herkesin bir gecede zengin olmuş gibi hissetmenize yol açan ve FOMO’yu gerçekten de körükleyen hadiseler.
Gelgelelim, finansal FOMO'ya teslim olmak cüzdanımıza gerçek zararlar verebilir. Duygusal sebeplerle yapılmış veya iyi düşünmeden alınmış kararlar beklediğimiz sonuçları vermeyebilir. Aynı şekilde, FOMO bilinciyle yapılan harcamalar borçların birikmesine ve tasarruf planlarımızın raydan çıkmasına sebep olabilir.
Uzun vadeli yatırım ve planlamanın önemini her fırsatta vurgulayan Amerikalı iş adamı ve yatırımcı Warren Buffett, en meşhur sözlerinden birinde şöyle diyor: "Bir hisseyi 10 yıl boyunca elinde tutmaya niyetin yoksa, ona 10 dakika için sahip olmayı da düşünme". Davranışsal iktisat uzmanı Morgan Housel da FOMO'dan kaçınmayı iyi yatırım becerileri arasında sayıyor.
Finansal FOMO'ya kapılmadan nasıl objektif kararlar alabilirsiniz?
1. Sağlam bir finansal strateji oluşturun: Finansal planınız bütçenizi, tasarruf ve kazanç hedeflerinizi ve risk iştahınıza ve hedeflerinize uygun bir yatırım stratejisi içermelidir. Böylece hedefinizden sapmadan veya fevri kararlar vermeden yola devam edebilirsiniz.
2. Unutmayın, bu sizin kendi finansal yolculuğunuz: Başkalarıyla yapılan kıyaslamalar, FOMO'yu en harlı şekilde körükleyen unsurdur. Unutmayın ki herkesin finansal yolculuğu kendine özeldir, bu yüzden kendi ilerlemenize ve dönüm noktalarınıza odaklanarak kıyas kıskacına kapılmaktan uzak durun.
3. FOMO’yu tetikleyen şeylere maruz kaldığınız süreyi kısıtlayın: Sosyal medya ve sansasyonel haberler FOMO'nun yaygınlaşmasına yardımcı olur. Bu platformlarda ne kadar zaman geçirdiğinize dikkat edin ve sosyal medyanın daima gerçeğin çarpık bir versiyonunu sunduğunu unutmayın.
4. Bilgi güçtür: Kişisel finans ve yatırım seçeneklerine dair sağlam bir kavrayış, bilinçli kararlar almanıza ve FOMO'nun cazibesine direnmenize yardımcı olabilir. Kitaplar, makaleler ve güvenilir finansal kaynaklar aracılığıyla öğrenmeye devam edin.
5. Geriye dönük değerlendirmeler her zaman daha nettir: Bugün bildikleriniz ışığında geçmişte belirli kararları neden almadığınızı sorgulamak kolaydır. Evet, eğer on yıl önce size teklif edilen o araziyi almış olsaydınız, bugün beş katına satabilirdiniz, ama o günkü değerlendirmenize göre bunu yapmak iyi bir fikir değildi. Hatalarınızdan ders alın, ama pişmanlığın sizi ele geçirmesine de izin vermeyin. Telaşla hareket etmek yapmak isteyeceğiniz en son şey. Kararsız kaldığınızda, 4. maddeye dönün.
6. Profesyonellere başvurun: Eğer finansal FOMO’nun üstesinden gelmek sizin için çok zorsa, bir profesyonelden yardım almayı düşünün. Finansal danışmanlar, hedeflerinizle uyumlu kararlar almanıza yardımcı olabilecek tarafsız yönlendirmeler sunabilir.
Finansal FOMO, güçlü bir canavar olsa da kişisel finans kararlarınızı ona teslim etmek zorunda değilsiniz. FOMO'nun arkasındaki psikolojiyi anlayarak ve onu dizginlemek için stratejiler kullanarak, paranızı yönetme konusunda akılcı ve dengeli bir yaklaşım geliştirebilirsiniz. Kendinizi bilgiyle donatarak, iyi hazırlanmış bir finansal plan yaparak ve uzun vadeli hedeflere odaklanarak FOMO'nun cazibesine direnebilir ve sürekli bir şeyler kaçırıyormuş gibi hissetmeden kendi yolunuzda yürüyebilirsiniz.
Finansal FOMO’ya karşı en büyük yardımcınız: Odea
Ne demiştik, bilgi güçtür. Yatırım alternatiflerinin bu denli çeşitli olduğu günümüzde, güvenilir ve hızlı ulaşılabilir bilgi elinizin altındaki en büyük araç Yatırım odaklı bankacılık uygulaması Odea size tüm bankacılık işlemlerinizde ve yatırım yolculuğunuzda en iyi şekilde destek olmak için tasarlandı. Ekonomi dünyasından anlık haberler, uzmanlar tarafından oluşturulmuş yatırım eğitimleri ve kişiselleştirebileceğiniz takip listeleriyle Odea, her türden yatırımcıya hitap eden bir platform.
Odea’nın içinde yer alan Akademi’o sekmesinde hisse senedi, döviz ve altın işlemleri, kripto paralar, cüzdan kullanımı, NFT gibi pek çok konuda bilgilendirici videoya ve içeriğe ulaşabilirsiniz.
Odea müşterisi olarak tüm yatırımlarınızda sizi bilgilendirecekedecek sesli bültenler, videolar ve makalelere Akademi’o aracılığıyla kolayca erişebilir, finansal okuryazarlığınızı artırarak mevduat ve yatırımlarınıza Odea uygulamasının yardımıyla yön verebilirsiniz.
Eğer henüz Odea müşterisi değilseniz, demo hesap özelliğini kullanarak Akademi’O içeriklerini hemen deneyimleyebilirsiniz. Hesap açmak istediğinizde ise işiniz çok kolay; görüntülü konuşma ve kimlik doğrulama teknolojileri sayesinde şubeye gitmeden Odea’da hızlı bir şekilde hesap açabilirsiniz.
Yatırım odaklı bankacılık uygulaması Odea sayesinde finansal FOMO’ya kapılmadan hem yatırımlarınıza ve birikimlerinize hem de geleceğinize akılcı bir şekilde yön verebilirsiniz. Odea’yı indirmek için tıklayın.
İçeriği paylaşmak ister misiniz?